ISO 22000:2005 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi
(Food Safety Management System)
Gıda sektöründe ürün/hizmet üreten kuruluşlarda güvenli ve sağlıklı gıda üretimi için tehlike analizi, kritik kontrol noktaları ile ilgili süreçlerin yönetilmesini ve kalite yönetim sistemi oluşturulmasını tanımlayan ISO 22000:2005 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi global gıda ticaretinde uygulaması gereken bir standard olarak geliştirilmiştir. ISO 22000:2005 dünya çapında güvenli gıda tedarik edilmesini sağlama amacıyla düzenlenmiş yeni bir standarttır.
Gıda ürünleri, sağlımızı en kolay etkileyecek etmenlerin başında gelmektedir. Dolayısıyla gıda ürününün güvenliği ürünü kullanan tüketicinin mutlak bir talebidir ve üretici firmalarda tamamıyla yönetimin sorumluluğudur. O nedenle gıda güvenliğine mutlak ve değişmez bir kalite parametresi gözü ile bakmak gerekmektedir. Bir yönetici, işletmesinde sürekli olarak hijyen standartlarına uygun üretim yapılmasını ve üretip sattığı her parti ürünün güvenli olmasını istiyorsa Gıda Güvenliği Yönetim Sistemini kurmalı, sürekliliğini sağlamalı ve işleyişini desteklemelidir.
ISO 22000:2005 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi, uluslararası çapta gıda tedarik zinciri yönetimi ve gıda güvenliğinin sağlanması açısından önemli bir fırsattır. Bu Standard HACCP i ( Hazard Analysis And Critical Control Points) uygulamak ve geliştirmek için etkili bir araç olarak ortaya çıkarılmıştır. Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi, risk yönetimine dayalı entegre bir sistem olacak şekilde ISO 9001 ve ISO 14001 standartlarıyla eşleştirilebilir. ISO 22000:2005 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi ana hatlarıyla aşağıda sıralanmıştır.
4. Gıda emniyet yönetimi sistemi
4.1 Genel gereklilikler
4.2 Dokümantasyon gereklilikleri
5 Yönetim sorumluluğu
5.1 Yönetimin taahhüdü
5.2 Gıda güvenliği politikası
5.3 Gıda güvenliği sisteminin planlanması
5.4 Sorumluluk ve yetki
5.5 Gıda güvenliği ekip lideri
5.6. İletişim
5.7 Acil durum hazırlığı ve cevaplama
5.8 Yönetimin gözden geçirmesi
6 Kaynak yönetimi
6.1. Kaynak sağlama
6.2 İnsan kaynakları
6.3 Altyapı
6.4 Çalışma (iş) ortamı
7 Güvenli (sağlıklı) gıda üretiminin planlanması ve gerçekleştirilmesi
7.1 Genel
7.2 Ön koşul programları
7.3 Tehlike analizi için ön aşamalar
7.4 Tehlike analizi
7.5 Operasyonel ön koşul programlarının kurulması
7.6 HACCP Planının oluşturulması
7.7 ön koşulları ve HACCP planını belirleyen dokümantasyonun
ve ön bilgilerin güncellenmesi
7.8 Doğrulama planı
7.9 İzlenebilirlik sistemi
8 Gıda güvenliği yönetim sisteminin geçerliliği, doğrulanması ve iyileştirilmesi
8.1 Genel
8.2 Kontrol faaliyeti kombinasyonlarının geçerliliği
8.3 İzleme ve ölçümün kontrolü
8.4 Gıda güvenliği yönetim sisteminin doğrulanması
8.5 Geliştirme/iyileştirme
TS 13001 DEN ISO 22000 e geçiş
ISO (International Standart Organisation) tarafından hazırlanan ve 2005 yılının son çeyreğinde yayınlanan ISO 22000 standardının çeşitli ülkeler tarafından yayınlanmış HACCP standartların yerini alabilecek ve Dünyada ISO 9000 gibi kabul görebilecek bir standart olması öngürülmektedir. TS 13001 belgeli firmalar ISO 22000 belgesine geçiş yapabileceklerdir.
Entegrasyon
ISO 22000 tek başına kurulabilmektedir. ISO 22000, diğer HACCP standartları gibi belgelendirme amacıyla kullanılmak üzere yayınlanmış olup, firmadaki ISO 9000, ISO 14000 gibi diğer yönetim sistemleri ile entegre kurulabilmektedir. Entegrasyonu kolaylaştırmak için ISO 22000 in madde sıralaması ISO 9000 e benzetilmiştir.
ISO 22000 in Faydaları
- Rekabet gücü yaratarak pazarlamada rakiplerin önüne geçilmesini sağlar.
- Çalışanların hijyen ve gıda güvenliği konusunda bilinçlenmesini sağlar.
- Gıda mevzuatlına ve kanunlara uyumluluğu sağlar.
- Müşteri güvenini ve memnuniyetini sağlar.
- Avrupa Birliği içinde ve dışında ticaret kolaylığı sağlar.
- Düzeltici yerine önleyici metodlar kullanımı ürün kayıplarını engeller.
- Ürün kalitesi gelişir.
- Güvenlik konularına genel bir yaklaşım sağlar.
- Spesifikasyon ve yasal mevzuatla uyum içinde olunduğunun kanıtıdır.
- Potansiyel tehlikeler başlangıçta ortaya çıkarılır ve giderilebilir.
- Gıda kökenli tehlikelerin ekonomik bir şekilde kontrolünü sağlar.
- Proses kontrolü ile hatalı ürün üretme riskinin azaltılmasını sağlar.
- Güvenli olmayan ürünün üretimi ve satışı riskini azaltır.
- Üretilmiş olan ürünün kalite kontrolünden, önleyici kalite güvencesine geçişi sağlar.
- Gıda zehirlenmeleri ve ölüm risklerinin düşürülmesini sağlar.
- Resmi denetimlerde karşılaşılan sorunların en aza indirilmesi için yöntem tanımlar.
- Gıda israfının (gıda bozulmaları, vb.) ve bu israftan kaynaklanan maliyetlerin en aza indirilmesini sağlar.
- Çalışma ortamının iyileşmesini sağlar.
- Gıda tedarik zincirinde iyi bir yer edinme/güven oluşturmayı sağlar.
- Uluslararası pazarlara girişte ilk gereksinimi karşılar.
- Yönetim etkinliğini artırır.
ISO 22000:2005 Standardı, gıda güvenliği için tehlike oluşturabilecek durumları belirler ve bunlar için şu yükümlülükleri şart koşar:
- Codex Alimentarius prensiplerine uygun bir HACCP Sistemi oluşturulması,
- Bir yönetim sistemi kurulması,
- İyi üretim uygulamaları (Pre-requisite programmes)
- Tedarik zinciri içinde etkileşimli iletişim.
